افشانه یا اسپری آسم و نبولایزرها دستگاه‌های پزشکی هستند که برای رساندن یک داروی خاص به طور مستقیم به ریه‌ها استفاده می‌شوند. برای اینکه بدانیم کدامیک برای ما بهتر است، اول باید بدانیم آنها چیست و تفاوت بین دستگاه تنفسی و نبولایزر چیست.
افشانه یا اسپری آسمی چیست؟
دستگاه تنفسی افشانه یا اسپری آسم یک دستگاه پزشکی کوچک است که دارو را به شکل ذرات پودری وارد بدن می‌کند. با این دستگاه، دارو مستقیماً به ریه‌ها و نایژه‌ها یا برونش‌ها دسترسی پیدا می‌کند و دارو موضعی، سریع و مستقیم‌تر وارد بدن می‌شود.
این روش تجویز دارو به ویژه برای درمان آسم، سرفه و بیماری انسدادی مزمن ریه استفاده می‌شود. داروهای گشادکننده یا برونکولیتیک برونش از طریق این دستگاه‌ها تجویز می‌شوند. افشانه یا اسپری آسم برونکودیلاتور باعث باز شدن مجاری هوایی و در نتیجه تسهیل ورود هوا به ریه‌ها می‌شوند. برای اینکه این کار به درستی اتفاق بیفتد، لازم است نحوه استفاده از آن را یاد بگیرید، زیرا استفاده نادرست اثربخشی آن را کاهش می‌دهد.
انواع دستگاه‌های افشانه یا اسپری آسمی
دو نوع افشانه یا اسپری استنشاقی وجود دارد:
افشانه یا اسپری آسم کارتریج تحت فشار: دارو در داخل یک کارتریج تحت فشار، که دارو را پس از تحریک دفع می‌کند، به صورت معلق قرار می‌گیرد. بسیار مهم است که فعال‌سازی دستگاه و سرعت اسپری استنشاقی تنظیم شود. همچنین، اسپری آسم باید به آرامی و با ملایمت انجام شود.
افشانه یا اسپری آسم پودر خشک: با این نوع افشانه یا اسپری آسم تنظیم بین فعال‌سازی و سرعت اسپری لازم نیست. چون ابتدا دستگاه بارگذاری می‌شود و بعد تنفس خود بیمار است که باعث ورود دارو به مجاری تنفسی می‌شود. برای اینکار باید یک نفس پرانرژی و عمیق بکشید.
چگونه از دستگاه‌های افشانه یا اسپری استنشاقی به درستی استفاده کنیم؟
- بسیار مهم است که راست بایستید یا بنشینید.
- ۴ تا ۵ بار افشانه را تکان دهید.
- درپوش را از دستگاه تنفسی بردارید.
- قبل از قرار دادن دستگاه استنشاقی در دهان، هوا را از ریه‌های خود خارج کنید.
- لب‌های خود را در روی دهانه دستگاه قرار دهید و سر خود را کمی به سمت عقب خم کنید.
- وقتی حاضر بودید، با فشار دادن کارتریج به آرامی و عمیق نفس بکشید تا مقداری از دارو آزاد شود. به مدت ۳ الی ۵ ثانیه کم کم نفس بکشید.
- دستگاه استنشاقی را از دهان خود خارج کنید و نفس خود را به مدت 10 ثانیه نگه دارید.
- به آرامی بازدم کنید، بدون اینکه اجازه دهید هوا با دستگاه تنفسی تماس پیدا کند.
- دهان خود را به خوبی بشویید.
نبولایزر چیست؟
نبولایزر یا ریزپاش دستگاهی است که برای داروهای مایع استفاده می‌شود و آنها را به قطرات کوچک تبدیل می‌کند تا از طریق ماسک صورت یا دستگاه افشانه استفاده شوند. پزشکان معمولاً برای افراد مبتلا به آسم، فیبروز کیستیک، بیماری‌های انسداد ریه، سینوزیت، رینیت یا عفونت تنفسی نبولایزر تجویز می‌کنند.
نبولایزر یا ریزپاش و داروهای مورد استفاده با آن نیاز به تجویز پزشک دارد. اما می‌توانید یک نبولایزر غیر دارویی را نیز تهیه کنید و از آن برای محلول نمک استفاده کنید، زیرا این مورد نیازی به نسخه ندارد.
انواع دارو برای نبولایزر
- برونکودیلاتورها یا داروهای گشادکننده: داروهای استفاده شده با برونکودیلاتورها باید توسط پزشک تجویز شود. برونکودیلاتورها به باز شدن مجاری هوایی کمک کرده و رسیدن هوا به ریه‌ها را آسان‌تر می‌کنند. در حالت عادی، آنها برای بیماران مبتلا به آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه تجویز می‌شوند.
- محلول نمکی استریل (Sterile saline solution): این دارو به باز شدن مجاری هوایی و حذف مخاط اضافی در ریه‌ها کمک می‌کند.
- آنتی بیوتیک‌ها
نبولایزر چگونه کار می‌کند؟
نبولایزر یک وسیله الکتریکی است که به برق یا باتری متصل می‌شود. معمولاً از چهار بخش تشکیل شده است:
- موتور
- دهانی یا ماسک صورت
- فنجان
- لوله
دارو در فنجان یا پیاله‌ای قرار می‌گیرد که از طریق لوله به موتور متصل است. دهانی یا ماسک صورت به فنجان وصل می‌شود. وقتی دستگاه روشن شد، بخار ریزی به ماسک فرستاده می‌شود. فقط باید ماسک یا دهانی را روی صورت‌تان بگذارید و حدود 10 دقیقه به طور طبیعی نفس بکشید تا تمام دارو را استنشاق کنید.
تفاوت بین دستگاه افشانه و نبولایزر
یکی از تفاوت‌های اصلی بین اسپری‌ها و نبولایزرها، فرمت دارویی است که با آنها استفاده می‌کنند. دستگاه‌های افشانه یا اسپری از داروی پودری استفاده می‌کنند در حالی که نبولایزرها از داروهای مایع استفاده می‌کنند.
دستگاه‌های افشانه یا استنشاقی نیاز به تنظیم بین کارکرد دستگاه و افشانه برای اثرگذاری دارو دارند. نبولایزرها به این تنظیمان نیازی ندارند، بنابراین برای استفاده کودکان بسیار مناسب هستند.
افشانه یا اسپری آسم خشک معمولاً در حملات آسم استفاده می‌شود تا دارو در سریع‌ترین زمان ممکن به ریه‌ها برسد. دستگاه‌های افشانه کوچک، سبک و قابل حمل هستند و برای موارد اضطراری تجویز می‌شوند.
نبولایزرها، به عنوان آئروسل، برای طیف گسترده‌ای از بیماری‌های دستگاه تنفسی استفاده می‌شوند. تنهاترین عیب نبولایزرها این است که مدت زمان بیشتری برای استفاده مقدار مشخصی دارو طول می‌کشد.
نبولایزرها نیاز به تلاش تنفسی زیادی ندارند و برخلاف دستگاه‌های اسپری آسمی نیازی به یادگیری درست استفاده از آنها ندارند. استفاده نادرست از دستگاه افشانه یا اسپری آسمی می‌تواند باعث نرسیدن کامل دارو به ریه‌ها یا رسیدن نادرست و عوارض جانبی شود.
تفاوت بین نبولایزر و اریگاتور
تفاوت بین اریگاتور (ست شستشوی زخم) و نبولایزر در نحوه دفع دارو است. نبولایزر این کار را با استفاده از یک مه ریز انجام می‌دهد، در حالی که اریگاتور یک جت آب تحت فشار دارد.
کدام یک برای کودکان بهتر است؟
در صورت سرفه مزمن یا مشکل در تنفس، نبولایزر توصیه می‌شود. اگرچه استفاده از نبولایزر در صورت برونشیت نیز توصیه می‌شود. اکثر پزشکان واترمیست را برای نوزادان توصیه می‌کنند تا مجرای بینی کودکان را در وقتی پر از مخاط است باز کنند.
مزیت نبولایزر برای استفاده کودکان این است که کودک برای مصرف دارو به جز یکجا ثابت ماندن و چند دقیقه نفس کشیدن مجبور نیست کار دیگری انجام دهد. شاید یکجا ثابت نگه داشتن کودک برای مدتی کوتاه دشوار به نظر برسد، اما راحت‌تر از دستگاه تنفسی است. به این دلیل که هماهنگی صحیح عملکرد دستگاه تنفسی با افشانه یا اسپری آسم دارو برای کودک پیچیده‌تر است.
استفاده از افشانه به دلیل پاسخ بالینی و زمان بهبودی پس از حمله آسم به اندازه نبولایزرها مؤثر است. نبولیزاسیون باید برای مواردی که افشانه یا اسپری آسم با محفظه اسپیسر امکان‌پذیر نیست، مانند شرایط بحرانی شدید، تجویز شود.
نظرات کاربران