بواسیر یا هموروئید تورم رگ‌های ناحیه پایین راست‌روده و مقعد است. حدود ۷۵ درصد بزرگسالان به طور دوره‌ای دچار بواسیر می‌شوند. برای بسیاری از افراد این سوال پیش می‌آید که «چطور به آن مبتلا شدم». یا سوالاتی مثل این به ذهنشان خطور کند که «آیا آن را از کسی گرفته‌ام؟» و «آیا می‌توانم آن را به شخص دیگری انتقال بدهم؟»
بواسیر خارجی در زیر پوست اطراف مقعد قرار دارد و بواسیر داخلی در داخل راست‌روده قرار گرفته است.
آیا بواسیر مسری است؟
خیر، بواسیر قابل انتقال نیست. بواسیر چه از نوع داخلی و چه خارجی، قابل انتقال به شخص دیگری نیست. یعنی هیچ عامل عفونی ندارد که با تماس فیزیکی، رابطه جنسی حتی با سهیم شدن وسایل شخصی انتقال پیدا کند.
چگونه به بواسیر مبتلا می‌شویم؟
وقتی رگ‌های ناحیه پایین راست‌روده و مقعد تحت فشار کشیده می‌شوند، ممکن است متورم یا برآمده شوند. این همان بواسیر است. فشاری که باعث تورم می‌شود می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- فشار آوردن زیاد هنگام اجابت مزاج
- نشستن طولانی مدت روی توالت
- اسهال مزمن
- یبوست مزمن
- رابطه جنسی مقعدی
- چاقی مفرط
- بارداری
آیا بواسیر از طریق ژنتیک منتقل می‌شود؟
بواسیر از راه تماس مستقیم و غیر مستقیم منتقل نمی‌شود. ولی شواهدی در دست است که نشان می‌دهد سابقه خانوادگی می‌تواند مبتلا شدن به این عارضه را افزایش دهد. اما باز این دلیل نمی‌شود که چون شما در بین اعضای خانواده‌تان کسی را داشتید که به بواسیر مبتلا شده، شما هم حتماً به آن دچار خواهید شد.
برخی افراد به صورت ارثی، دیواره وریدهای مقعد و رکتوم ضعیفی دارند. ممکن است این ضعیف بودن با گذشت زمان و تحت تاثیر عوامل دیگری مثل زایمان، یبوست یا افزایش سن، باعث تورم و بیرون‌زدگی رگ‌ها و در نهایت ایجاد بواسیر شود.
بهترین راه این است که علائم بواسیر را بشناسید و با رعایت رژیم غذایی پر فیبر جلوی یبوست شدن خودتان را بگیرید. در ادامه علائم و موارد پیشگیرانه‌ای را که باید بدانید را توضیح می‌دهیم.
علائم بواسیر چیست؟
علائمی که نشان می‌دهد شما دچار بواسیر هستید عبارتند از:
- تورم مقعد
- خارش در ناحیه مقعد
- ناراحتی یا درد در ناحیه مقعد
- توده دردناک یا حساس نزدیک مقعد
- خونریزی خفیف هنگام اجابت مزاج
چگونه می‌توان از ابتلا به بواسیر پیشگیری کرد؟
اگر بتوانید به طور مداوم مدفوع خود را به اندازه‌ای نرم نگه دارید که به راحتی دفع شود، احتمال زیادی وجود دارد که از ابتلا به بواسیر جلوگیری کنید. در اینجا برخی از راه‌های کمک به پیشگیری از بواسیر آورده شده است:
- رژیم غذایی سرشار از فیبر داشته باشید.
- به طور مناسب مایعات بنوشید.
- هنگام اجابت مزاج زور نزنید.
- در برابر احساس دفع مدفوع مقاومت نکنید. به محض احساس نیاز، به دستشویی بروید.
- فعال باشید و آمادگی جسمانی داشته باشید.
- برای مدت طولانی روی توالت ننشینید.
بواسیر چطور درمان می‌شود؟
علاوه بر داشتن رژیم غذایی پر فیبر و نوشیدن مایعات کافی، پزشک شما ممکن است تعدادی از گزینه‌های درمانی را توصیه کند، از جمله:
درمان‌های موضعی: کرم‌های بدون نسخه مخصوص بواسیر، پدهای حاوی بی‌حس‌کننده یا شیاف‌های هیدروکورتیزون اغلب برای درمان بواسیر پیشنهاد می‌شوند.
بهداشت مناسب: ناحیه مقعد خود را تمیز و خشک نگه دارید.
کاغذ توالت نرم: از کاغذ توالت زبر خودداری کنید و در نظر بگیرید که آن را با آب یا پاک‌کننده‌ای که الکل یا عطر ندارد، مرطوب کنید.
کنترل درد: اگر کنترل ناراحتی ناشی از بواسیر دشوار است، داروهای مسکن بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن و استامینوفن می‌توانند تسکین موقتی ایجاد کنند.
درمان بواسیر با روش‌های پزشکی
اگر بواسیر شما همچنان دردناک است و/یا خونریزی دارد، پزشک ممکن است روش‌هایی را برای برداشتن بواسیر توصیه کند، مانند:
اسکلروتراپی: تزریق ماده‌ای برای کوچک کردن رگ‌های خونی.
انعقاد با لیزر یا مادون قرمز: استفاده از لیزر یا مادون قرمز برای بستن رگ‌های خونی.
بستن با کش لاستیکی: بستن بواسیر با حلقه لاستیکی برای قطع خونرسانی و در نتیجه کوچک شدن آن.
جراحی برداشتن بواسیر (هموروئیدکتومی): برداشتن کامل بواسیر با جراحی.
هموروئیدکتومی با استاپلر (همچنین به عنوان هموروئیدوپکسی استاپلر شناخته می‌شود): برداشتن بافت اضافی بواسیر با استاپلر مخصوص.
نتیجه‌گیری
بواسیر مسری نیست و معمولا به دلیل فشار ایجاد می‌شود.
بواسیر شایع است و راه‌های خاصی برای درمان آن و همچنین تصمیمات سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند به شما در جلوگیری از ابتلا به آن کمک کند.
اگر درد ناشی از بواسیر شما مداوم است یا خونریزی دارید، با پزشک در مورد بهترین گزینه درمانی برای خود مشورت کنید.