شل شدن پیچ در پروتزهای ایمپلنت دندانی
شل شدن پیچ اباتمنت در پروتزهای ایمپلنت دندانی یک عارضه معروف در ایمپلنت‌ها است. پیچ محافظ روکش دندان می‌تواند شل شود که این پیچ‌ها به راحتی قابل تهیه هستند، پس می‌توانند دوباره سفت شده یا تعویض شوند. در برابر شل شدن یا شکسته شدن، پیچ اباتمنت می‌تواند باعث عارضه‌های جدی دیگری باشد که شما را مجبور به جداسازی روکش از پیچ کند. در نتیجه روکش‌های سمان شونده متکی بر ایمپلنت احتمال دارد صدمه دیده و خراب شوند.
لق شدن پایه ایمپلنت
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند که مشکل شل شدن پیچ اباتمنت یا پروتز دندان رایج ترین عارضه ایمپلنت‌های دندانی تک واحدی بعد از به وجود آمدن اسئواینتگریشن است. اندازه شل شدن پیچ در روکش‌های متکی بر ایمپلنت تک واحدی در بخش مولر و پره مولر بیشتر بوده است.
در این بررسی‌ها معلوم شده که بیمارها، شل شدن پیچ را به دفعات تجربه کرده اند. شل شدن پیچ اباتمنت در بررسی‌های انجام شده از ۲ تا ۴۵ درصد گزارش شده است. در شل شدن پیچ بین انواع پروتزهای دندانی تفاوت وجود دارد.
حداکثر میزان شل شدگی در روکش‌های تک واحدی و بعد از آنها در اوردنچرها مشاهده شده است. قابلیت باز کردن رستوریشن، برتری اصلی رستوریشن‌های پیچ شونده است و منجر به آسان شدن معاینه ایمپلنت، معاینه بافت نرم، جرم گیری و هر درمان موردنیاز در پروتزها می‌گردد. همچنین ترمیم‌های آینده راحت تر و با هزینه کمتری انجام می‌شود.
لق شدن روکش ایمپلنت
ترمیم پرسلن، تغییر رنگ روکش دندان و امکان انجام موارد بهداشتی در رستوریشن‌های پیچ شونده به آسانی انجام می‌شود. البته برای دسترسی به این موارد و پیشگیری از مشکلات احتمالی درمان، اتصالات پیچ باید در مدت کارکرد آنها پایدار باشند. پس از پیچ شدن اباتمنت به ایمپلنت برخی از دندانپزشک‌ها توصیه می‌کنند روکش دندان سمان شود.
این کار می‌تواند زیبایی زیادی را به خاطر در دید نبودن مسیر پیچ باعث شود. همینطور رستوریشن سمان شده را می‌توان با هزینه پایین تری تولید کرد. در این روش پیچ باید محکم بسته شود چون اگر پیچ شل باشد به راحتی نمی‌توان به آن دسترسی داشت. در برخی مواقع برای محکم کردن یک پیچ شل شده، نیاز به بریدن روکش است. البته استفاده از سمان موقتی می‌تواند بیرون آوردن بدون آسیب روکش را آسان تر کند ولی احتمال این مورد کم است.
اصلی ترین عوامل شل شدن و از دست دادن ایمپلنت‌ها
شل شدن پیچ بیشتر در سیستم‌های ایمپلنتی تک واحدی اتفاق می‌افتد، ولی در روکش‌های چند واحدی هم مشاهده شده است. همچنین شل شدن در رستوریشن‌های تک دندان مولر هم بیشتر بوده است. در واقع رستوریشن‌های متکی بر ایمپلنت همیشه تحت فشارهای جداکننده هستند، که این فشارها در موارد زیر زیادتر است.
-
-
- برخوردهای بیرون مرکزی
- برخوردهای مرکزی بیرون محوری
- اباتمنت زاویه دار
- رویه اکلوزال وسیع
- برخوردهای اینترپروگزیمال
- برخوردهای کانتی لور
- ساختاری که سازگاری درستی نداشته باشد
- اتصال ایمپلنت به دندانهای نرمال
-
لق شدن دندان ایمپلنت
محصولات، اجزا و روش‌های بسیاری برای محکم کردن پیچ توصیه شده است، همه این تکنیک‌ها به کم شدن امکان شل شدگی پیچ کمک می‌کنند ولی به صورت کامل مشکل را حل نمی‌نمایند، در صورتی که دندانپزشک فقط روی محکم کردن پیچ‌ها تمرکز کند و توجهی به کنترل فشارهای اکلوزالی نکند، این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات وخیم تری مانند فرو ریختن استخوان یا شکسته شدن ایمپلنت شود.
مزایای اتصالات درونی در محکم کردن پیچ‌ها
در مقایسه میان ایمپلنت‌های با اتصال بیرونی و درونی، بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند که پیچ در اتصالات درونی بیشتر پایدار است. اتصال‌های درونی برتری‌های دیگری نیز دارد.
-
-
- لمس پذیری برای تصمیم گیری در باره تحلیل کامل اباتمنت
- استحکام بیشتر در برابر چرخش
- نگه داشتن بهتر و بیشتر پیچ در برابر خم شدگی‌های ناشی از فشارهای جانبی
- کمتر شل شدن پیچ‌ها
- کمتر شدن فضای عمودی مورد نیاز برای ترمیم.
-
برای اطلاع از نحوه محکم کردن پیچ ایمپلنت،باید دلیل شل شدن پیچ را بدانید. وقتی دو بخش توسط یک پیچ به یکدیگر متصل می‌شوند، این حالت را Screw joint می‌گویند. نیروهایی که می‌خواهند اجزا را از هم جدا کنند را با نام “نیروهای جداکننده” (Separating force) می‌شناسند. نیروهایی که اجزا را به یکدیگر وصل می‌کنند “نیروهای نگهدارنده” (Clamping force) خوانده می‌شوند.
ضرورتی ندارد برای پیشگیری از شل شدگی پیچ، نیروهای جداکننده را از بین ببریم، بلکه باید این نیروها را کمتر از نیروهای نگهدارنده نگهداشت. اگر موقع وارد شدن نیرو ناحیه اتصال باز نگردد، شل شدن پیچ رخ نمی‌دهد. پس دو عامل اصلی در محکم بودن پیچ ایمپلنت تاثیرگذار است:
-
-
- افزایش نیروهای نگهدارنده
- کاهش نیروهای جداکننده
-
افتادن پیچ ایمپلنت
نیروهای جداکننده بیشتر تحت تاثیر نیروی اهرمی‌هستند که به آن نیرو وارد می‌کند. زیاد شدن زاویه ایمپلنت یا کانتی لور در پروتز دندان می‌تواند منجر به تقویت نیرو در برخوردهای مرکزی شده و نیروهای جداکننده را بیشتر کند.
جاگذاری درست ایمپلنت‌ها و طرح ترمیمی‌اصولی، از کارهای مهم در سفت کردن پیچ ایمپلنت هستند. به کارگیری از استنت جراحی جهت جاگذاری درست ایمپلنت‌ها سودمند است. اکلوژن عاملی مهمی‌در سفت کردن پیچ ایمپلنت است.
برخوردهای بیرون مرکزی به حالت نیروهای جداکننده ظاهر می‌شوند و باید تا می‌توانیم از استفاده از آنها، به ویژه در دندانهای عقب دهان، خودداری کنیم، اگر نیروهای جانبی سبک، پایین تر از نیروهای نگهدارنده باشند، منجر به شل شدگی پیچ نمی‌گردند. مثلا برخوردهای مرکزی طبیعی بالای کاسپ دندان مولر به خصوص هنگامی‌که نیروهای اکلوزالی بیمار زیاد است، می‌توانند بیشتر از نیروهای نگهدارنده شوند.
این نظریه می‌تواند علت بیشتر شدن شل شوندگی پیچ در ایمپلنت‌های تک واحدی مولر را تبیین کند. پیچ ایمپلنت مولر در حالتی محکم می‌ایستد که برخوردهای مرکزی در جهت محور طولی پیچ عمل کنند و برخوردهای بیرون مرکزی از بین بروند.
جایگذاری اشتباه ایمپلنت
جاگذاری یک ایمپلنت عریض یا جاگذاری دو ایمپلنت با قطر کم می‌تواند نیروی اهرمی‌وارده به پیچ را کم کند. همچنین اتصال ایمپلنت به دندانهای طبیعی توسط روکش دندان می‌تواند باعث شل شدگی پیچ اباتمنت شود.
این مسئله به خاطر فرق داشتن اندازه تحرک دو پایه اتفاق می‌افتد. ایمپلنت به نسبت دندان طبیعی که در ناحیه PDL اماک حرکت دارد، ثابت است. نیروی اکلوزالی بر دندان نرمال می‌تواند بر روی ایمپلنت اثر کانتی لوری پدید آورد و فشاری تا دو برابر فشار وارده ایجاد کند. حداکثر مقدار این نیروی کانتی لوری در بخش برخورد میان روکش ایمپلنت و پیچ اباتمنت جمع می‌شود که این وضعیت می‌تواند باعث شل شدگی گردد.
اگر با وارد کردن نیرو به پیچ بخواهیم ساختاری هماهنگ داشته باشیم، باز امکان شل شدن پیچ بیشتر می‌شود. ساختار می‌خواهد به حالت اولش برگردد که منجر به وارد شدن نیروی جداکننده بر سیستم می‌گردد. همه این ساختارها باید حذف شوند و برای هماهنگی بهتر و درست تر باید دوباره لحیم شوند.
روش‌های کلینیکی برای محکم کردن پیچ ایمپلنت
تکنیک‌های کلینیکی اصلی برای محکم کردن پیچ ایمپلنت به صورت مختصر اینگونه اند.
۱- ایمپلنت‌ها با نیروهای اکلوزالی به صورت موازی جاگذاری شوند.
۲- طراحی رستوریشن به گونه ای انجام شود که طول کانتی لور کم شود.
۳- برای وارد شدن نیروها در امتداد محور طولی ایمپلنت، اصلاحات اکلوزالی زیر اجرا گردد.
-
-
- کم شدن برخوردهای کارگر و غیرکارگر در دندانهای عقب دهان
- وارد کردن برخوردهای مرکزی در میانه دندان
- به کارگیری از دندانهای قرار گرفته در جلوی دهان در راهنمای قدامی
-
۴- فرم‌های ضد چرخدار در ایمپلنت‌های تک واحدی
۵- محکم نمودن اجزا با Torque بین ۲۰ تا N.cm ۳۰ (به جز در مواردی که کارخانه سازنده توصیه دیگری داشته باشد)
۶- دارا بودن ساختاری با سازگاری درست در رستوریشن‌های چند واحدی فناوری در حال رشدی است که به دندانپزشک برای محکم کردن پیچ ایمپلنت کمک می‌کند. طرح پیچ و گسترش کنترل Torque نیز اینچنین هستند.
اگر پیچ شل شدگی نداشته باشد و نیروهای زیادی به سوی ناحیه‌های پرحساس داخل شود، برای سلامتی بیمار مضر خواهند بود. جاگذاری درست ایمپلنت‌ها، سازگاری ساختار و اصلاح و ترمیم اکلوژن موقعی که ایمپلنت هم دارای طراحی درستی است خیلی اثرگذار است. در صورتی که به این موارد دقت نشود، پیچ سفت شده منجر به شکسته شدن بدنه ایمپلنت یا نشست استخوان می‌شود.